မိခင္မ်ားေန႔

ၿမန္မာႏုိင္ငံမွာမိခင္မ်ားေန႔ကုိ ခရစ္ယာန္အသင္းေတာ္ေတြမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကပင္ မိခင္ မ်ားေန႔၀တ္ၿပဳကုိးကြယ္ၿခင္းဆုိၿပီးႏွစ္စဥ္ ေမလရဲ႕ ဒုတိယပတ္ဥပုဒ္ေန႔မွာ က်င္းပေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီေန႔ဟာ၊ အေၿခခံအားၿဖင့္ အသင္းေတာ္တြင္းမွာရွိတဲ့ မိခင္ေတြအားလုံးကုိ ဂုဏ္ၿပဳက်င္းပေလ့ရွိတာၿဖစ္သလုိ၊ ဇြန္လ တတိယပတ္ဥပုဒ္ေန႔ကုိေတာ့ ဖခင္မ်ားေန႔ဆုိၿပီးသတ္မွတ္ထားၾကပါတယ္။

ဒီေတာ့၊ မိခင္မ်ားေန႔ေပၚေပါက္လာရတဲ့သမုိင္းေလးကုိေၿပာဖုိ႔လုိလာပါၿပီ။ ဒီေန႔ေပၚေပါက္လာပုံႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး၊ ကြဲၿပားတဲ့ထင္ၿမင္ခ်က္ေတြ ရွိၾကေပမယ့္၊ ပထမဦးဆုံးေသာ မိခင္ေန႔ကုိေတာ့ ဂရိႏုိင္ငံမွာစ တင္ခဲ့ တာၿဖစ္ပါတယ္။ ေရွးေခတ္ဂရိနတ္ဘုရား မ်ားရဲ႕မိခင္ၿဖစ္သူ ေရအာ (Rhea) ကုိဂုဏ္ၿပဳပူေဇာ္ ဖုိ႔က်င္းပခဲ့ၾက တာၿဖစ္ပါတယ္။ ေနာင္အခါ၊ အဂၤလန္ႏုိင္ငံမွာ ၁၇ ရာစုေလာက္ကစၿပီး မိခင္ေတြကိုဂုဏ္ၿပဳ တဲ့အေနနဲ႔ မိခင္မ်ားေန႔ (သုိ႔မဟုတ္) မိခင္မ်ား ဥပုဒ္ေန႔ ဆုိၿပီးစတင္က်င္းပလာခဲ့ ၾကတယ္။

အေမရိကမွာေတာ့၊ ၁၈၇၇ ခုႏွစ္မွာ Ms. Julia Ward Howe ႏွင့္ Ms.Anna Jarvis ဆုိသူတုိ႔က မိခင္မ်ားေန႔ က်င္းပဖို႔အၾကံၿပဳခဲ့ၾကၿပီး၊ အေမရိကန္သမၼတ Woodrow Wilson က ၁၉၁၄ ခုႏွစ္ေမလ ၈ရက္ေန႔မွာ လက္မွတ္ထုိးအတည္ၿပဳေပးခဲ့ရာက ေနာင္မွာ ေမလ ဒုတိယပတ္ဥပုဒ္ေန႔ကုိ သတ္မွတ္ၿပီး ကမာၻတ၀န္း က်င္းပလာခဲ့တာ ဒီေန႔ထိပဲၿဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ၿပည္တြင္းစစ္အၿပီး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကုိအထိမ္းအမွတ္ ၿပဳတဲ့အေနနဲ႔က်င္းပဖုိ႔အၾကံရခဲ့ရာကစတင္ခဲ့ တယ္လုိ႔မွတ္သားဖူးပါတယ္။ ပထမဆုံး မိခင္မ်ားေန႔ဥပုဒ္ေန႔ကုိ မီရွီဂန္က Albion အရပ္မွာက်င္းပခဲ့တာၿဖစ္ပါတယ္။

ဘယ္လုိပဲစတင္ခဲ့သည္ၿဖစ္ေစ၊ မိခင္ေတြဟာ ဂုဏ္ၿပဳထုိက္သူေတြ ၿဖစ္တာမုိ႔ မြန္ၿမတ္ယဥ္ေက်းတဲ့ လုပ္ေဆာင္မွဳတစ္ခုလုိ႔ဆုိရမွာပါ။ မိမိတုိ႔ရွင္သန္ေနထုိင္တဲ့အသုိက္အၿမွဳံေလးမွာ ဘယ္လုိအခက္ အခဲေတြ ရွိေနပါေစ..ေႏြးေထြးမွဳေပးႏုိင္တဲ့ေမတၲာရွင္ေတြပဲ မဟုတ္ပါလား။ ၿမန္မာၿပည္မွာေတာ့၊ စာေရးဆရာၾကီး ဦးသုခက မိခင္မ်ားေန႔ကုိမိတ္ဆက္ေရးသားခဲ့ရာကေန အသင္းေတာ္ၿပင္ပ အသုိင္း၀ိုင္းေတြမွာ က်ယ္က်ယ္ၿပန္႔ၿပန္႔လူသိမ်ားလာရာက မၾကာေသးမီႏွစ္ေတြကစၿပီး အေမမ်ားေန႔ဆုိၿပီး စတင္အသိ အမွတ္ ၿပဳက်င္းပလာၾကာကုိေတြ႔ရပါတယ္။

ဒါေပမယ့္လည္း၊ အသင္းေတာ္အတြင္းမွာက်င္းပတဲ့ ကာလႏွင့္ အသင္းေတာ္ၿပင္ပအသုိင္းအ၀ုိင္းေတြ ၾကား မွာက်င္းပတဲ့ ရက္ကာလေတြေတာ့ မတူၾကတာေတြ႕ရပါတယ္။ ခုလုိတစ္ႏုိင္ငံလုံးအတုိင္းအတာႏွင့္က်ယ္ က်ယ္ၿပန္႔ၿပန္႔ ၿဖစ္လာတာကုိ ၾကိဳဆုိရမွာပဲၿဖစ္ပါတယ္။ ေနာင္အခါမွာ ဖခင္မ်ားေန႔ကုိပါ လူသိမ်ားလာၿပီး က်င္းပႏုိင္မယ္ဆုိရင္ပိုေကာင္းပါလိမ့္မယ္။

လီဒုိလမ္းႏွင့္သူတုိ႔ဘ၀

ရွင္ေဘြယံ-နန္းယြန္း လီဒုိလမ္းပုိင္းတစ္ေနရာ

ဒုတိယကမာၻစစ္ကာလေတြၿဖစ္တဲ့ ၁၉၃၀-၃၁ မွာ ဂ်ပန္က မန္ခ်ဴးရီးယားကုိ၀င္သိမ္းၿပီးတဲ့ေနာက္ တရုတ္-ဂ်ပန္ ဒုတိယစစ္ပြဲၾကီးစတင္ခဲ့ၿပီး၊ ၁၉၃၇ မွာေတာ့ စစ္ဟာပုိမုိအရွိန္ၿမွင့္လာခဲ့သလုိ တရုတ္ႏုိင္ငံရဲ႕အစိတ္အပုိင္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိ ဂ်ပန္ကသိမ္းယူႏုိင္ခဲ့တာေၾကာင့္ တရုတ္တပ္မေတာ္အတြက္ လုိအပ္ေနတဲ့စစ္ အေထာက္အပံ့ေတြကုိ ေပးပုိ႔ရာမွာ အဟန္႔အတားေတြၿဖစ္ေနခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္၊ ကူမင္းၿမိဳ႕ကေန လားရွိးၿမိဳ႕ ကိုဆက္သြယ္တဲ့ရထားလမ္းတစ္ခုကုိ တရုတ္အလုပ္သမားေတြႏွင့္စတင္ေဆာက္လုပ္ခဲ့ၿပီး ၁၉၃၈ မွာအၿပီး သတ္ခဲ့တယ္။ ဒီလမ္းကုိ ဗမာၿပည္လမ္း (Burma Road) လုိ႔ေခၚတယ္။ လားရွိး-ရန္ကုန္ရထားလမ္းရွိေန တာေၾကာင့္၊ ရန္ကုန္မွာရွိေနတဲ့စစ္အေထာက္အပံ့ေတြကုိ ပုိ႔ေဆာင္ေပးဖုိ႔စီစဥ္ခဲ့တာၿဖစ္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္လည္း၊ ကံဆုိးခ်င္ေတာ့ ၁၉၄၂ မွာ ဂ်ပန္က ဗမာၿပည္ကုိ၀င္သိမ္းလုိက္တဲ့အခါ ဒီဆက္သြယ္ေရး လမ္းမၾကီးပါ ပိတ္ဆုိ႔သြားပါေတာ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္၊ တရုတ္တပ္ေတြကိုေထာက္ပံ့ေပးႏုိင္ဖုိ႔ နည္းလမ္းေတြ စဥ္းစားၾကရာကေန အိႏၵိယႏုိင္ငံ ေဒလီၿမိဳ႕ကေန ကူမင္းကုိဆက္သြယ္ႏုိင္မယ့္ လမ္းသစ္ေဖာက္လုပ္ဖုိ႔ကုိ အၾကံ ၿပဳခဲ့ၾကရာက လီဒုိလမ္းေဆာက္လုပ္ေရးၾကီးေပၚေပါက္လာခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီခ်ိန္မွာ အာရွပစိတ္ဖိတ္ေဒသရဲ႕ အိႏၵိယ-ဗမာ-တရုတ္ႏုိင္္ငံဆုိင္္ရာ စစ္ဦးစီးခ်ဴပ္ၿဖစ္သူ အေမရိကန္စစ္ဗုိလ္ခ်ဴပ္ ဂ်ဳိးဇက္(W) စတီးလ္၀ဲလ္ က ဒီလမ္းေဆာက္လုပ္ေရးကုိကြပ္ကဲခဲ့ရတယ္။ ရန္ကုန္ကအေထာက္အပံ့ေတြရပ္ဆုိင္းသြားတာေၾကာင့္၊ အစီအစဥ္ အရ အိႏၵိယႏုိင္ငံ ကခ်ာေဒသႏွင့္ဘုံေဘမွာရွိေနတဲ့ စစ္အေထာက္အပံ့ေတြကုိ ဒီလမ္းကေန လားရွဳိးကုိၿဖတ္္ၿပီး နဂိုလမ္းေဟာင္းအတုိင္းတင္ပုိ႔ေပးႏုိင္ဖုိ႔ၿဖစ္ပါတယ္။ နဂိုလမ္းမရွိရာ (ရွမ္းၿပည္မွာရွိတဲ့)မုံယူလမ္းဆုံအထိ ၄၆၅ မုိင္ရွည္တဲ့လီဒိုလမ္းေဆာက္လုပ္ေရးကုိ ၁၉၄၅ အေစာပုိင္းမွာၿပီးတယ္။ ဒီလမ္းပုိင္းကုိေတာ့ လီဒုိလမ္းမ ၾကီးလုိ႔ေခၚပါတယ္။

ကူမင္းကုိဆက္သြယ္တဲ့ မုံယူလမ္းပုိင္းကေန မုိင္ေပါင္း ၆၀၀ ေက်ာ္ခန္႔ရွိတဲ့ ဗမာၿပည္လမ္းပုိင္းကုိ စစ္ဘက္ အင္ဂ်င္နီယာေတြ၊ ေဒသခံေတြရဲ႕လုပ္အားေတြႏွင့္ ၿပန္လည္မြမ္းမံတည္ေဆာက္ခဲ့ၾကၿပန္ပါတယ္။ ဒီလမ္းဆုံ ၿဖစ္တဲ့ မုံယူကေန ကူမင္းအထိဆက္သြယ္ထားတဲ့ဗမာၿပည္လမ္းပုိင္းကုိ ဗုိလ္ခ်ဴပ္ၾကီး စတီး၀ဲလ္ကုိဂုဏ္ၿပဳ တဲ့အေနနဲ႔ စတီး၀ဲလ္လမ္းမၾကီးလုိ႔အမည္ေပးခဲ့တယ္။ ေနာင္မွာေတာ့၊ လီဒိုကေန-ကူမင္းအထိ မုိင္ေပါင္း ၁၀၇၉ မုိင္ရွည္တဲ့ လမ္းမၾကီးတစ္ခုလုံးကုိ စတီး၀ဲလ္လမ္းမၾကီးလုိ႔လူသိမ်ားလာၾကပါတယ္။

ဗမာၿပည္လမ္းပုိင္းကုိတည္ေဆာက္ၾကစဥ္က

အဲ့ဒီစတီး၀ဲလ္လမ္းမၾကီးဟာ ဗမာၿပည္အပုိင္းမွာ အေနာက္ေၿမာက္ပုိင္းက နာဂေဒသေတြၿဖစ္တဲ့ ပန္ေဆာင္ၿမိဳ႕၊ နန္းယြန္းၿမိဳ႕ႏွင့္ရွင္ေဘြယံၿမိဳ႕ေတြကုိၿဖတ္သြားၿပီး၊ ကခ်င္ၿပည္နယ္ထဲမွာေတာ့ တႏုိင္းၿမိဳ႕ကေနတဆင့္ ၿမစ္ၾကီးနား၊ စတဲ့ၿမိဳ႕ၾကီးေတြကိုပါ ၿဖတ္သြားပါတယ္။ ဟူးေကာင္းလြင္ၿပင္ေဒသရဲ႕အလယ္ဗဟုိကေနၿဖတ္သြား တဲ့လမ္းမၾကီးပါ။ ေနာင္မွာ ဒီေဒသေတြရဲ႕ဖံြ႕ၿဖဳိးအေရးအတြက္အေရးပါတဲ့လမ္းမၾကီးၿဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒုတိယ ကမာၻစစ္ၾကီးၿပီးကတည္းက၊ ႏွစ္ေပါင္းေၿခာက္ဆယ္ေက်ာ္အထိ မြမ္းမံမွဳမရွိပဲ တိမ္္ေကာေနတဲ့ အဲ့ဒီလမ္းမၾကီး ဟာ ခုေတာ့ အိႏၵိယ-ၿမန္မာ-တရုတ္သုံးႏုိင္ငံကုိဆက္သြယ္ႏုိင္မယ့္ ကုန္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္းၾကီးတစ္ခုအၿဖစ္ မၾကာခင္မွာ ေပၚလာေတာ့မွာၿဖစ္ပါတယ္။ အိႏၵိယဘက္မွာရွိတဲ့ နန္ေပါင္ၿမိဳ႕မွာ က်င္းပတဲ့ ၂၀၁၀ နာဂပြဲေတာ္ တစ္ခုသြားတက္တုန္း၊ နယ္စပ္ေက်ာက္တုိင္နားအထိအိႏၵိယအစုိးရဘက္က ကတၲရာလမ္းခင္းထားတဲ့ၿပဳၿပင္မွဳ ေတြကိုေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။

ၿမန္မာၿပည္ဘက္လမ္းပုိင္းမွာေတာ့ ၿမစ္ၾကီးနားကေန တႏုိင္းေလာက္ထိသာ ေၿမသားညိွထားတဲ့ၿပဳၿပင္မွဳေတြကို ေတြ႕ရၿပီး ဆက္လက္မြမ္းမံသြားမယ့္အေနအထားေတြလည္းေတြ႔ေနရပါတယ္။ ဒီလမ္းကုိၿပဳၿပင္မြမ္းမံဖုိ႔ ခုေတာ့ တရုတ္ကုမၸဏီတစ္ခုႏွင့္ ယုဇနကုမၸဏီတုိ႔ကုိ အစုိးရက လုပ္ကိုင္ခြင့္တင္တာေတြခ်ေပးလုိက္တာေၾကာင့္ ဒီလမ္းဟာမၾကာခင္ ၿပန္လည္အသက္၀င္လာေတာ့မယ္လုိ႔ယူဆရပါတယ္။ ဒီလမ္းၿပန္လည္အသက္၀င္ လာၿခင္းနဲ႔အတူ ေဒသဖြံ႕ၿဖဳိးေရးကိုပါအေထာက္အကူၿပဳႏုိ္င္လိမ့္မယ္လုိ႔လည္းေမ်ွာ္လင့္ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လည္း၊ ရာစုႏွစ္ႏွစ္ခုစာေလာက္ေနာက္က်က်န္ေနေသးတဲ့ ေဒသခံနာဂလူမ်ဳိးေတြႏွင့္ ကခ်င္လူမ်ဳိးေတြအတြက္ ေတာ့ အဲ့ဒီလမ္းမၾကီးကေနေပၚေပါက္လာမယ့္ ဖြံ႕ၿဖဳိးေရးဆုိတာၾကီးကို စိန္ေခၚမွဳမ်ဳိးစုံႏွင့္ရင္ဆုိင္ၾကရ အုံးမွာမို႔ စိတ္လွဳပ္ရွားစရာေကာင္းတဲ့ကာလေတြကိုၿဖတ္ေက်ာ္ၾကရအုံးမွာအေသအခ်ာပါပဲဗ်ာ။